Bergamo: włoskie arcydzieło

To miasto, które ma podwójną wartość a jego terytorium jest bogate w przyrodę, sztukę i kulturę

Bergamo to dwa miasta w jednym: Dolne (Bergamo Bassa) i Górne (Bergamo Alta), nowoczesne i starożytne.

Historyczny rdzeń miasta znajduje się w obrębie murów weneckich będących częścią fortyfikacji Republiki Weneckiej. Mury te w lipcu 2017 roku zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Potężne mury miejskie mają ponad 5 km długości i strzegą od 1588 roku budynków mieszkalnych i zabytków Górnego Bergamo, z których wiele pochodzi jeszcze z czasów średniowiecza.

UROK I HISTORIA GÓRNEGO MIASTA

W samym środku miasta na wzgórzu, znajduje się Piazza Vecchia (Stary Plac) będący sercem starego miasta, o którym architekt Le Corbusier powiedział: “Nie można tu już ruszyć nawet jednego kamienia, bo byłoby to zbrodnią”. Na placu tym królują fontanna Contarini i zabytkowe pałace: Palazzo della Ragione z wieżą miejską (Torre civica), zwaną Campanone, z której rozciąga się wspaniały krajobraz. Po przeciwnej stronie placu znajduje się Palazzo Nuovo będący obecnie siedzibą Biblioteki Angelo Maj z jej ogromną spuścizną.

Za Palazzo della Ragione znajduje się Piazza Duomo (Plac Katedralny) z Bazyliką Santa Maria Maggiore najbardziej ukochaną przez mieszkańców Bergamo. Bazylika ta jest klejnotem architektury – na zewnątrz w lombardzkim stylu romańskim, wnętrze zaś jest barokowe, z cennymi intarsjami Lorenza Lotto. W Bergamo kursuje naprawdę wyjątkowy środek transportu, aby dojechać do tej części miasta otoczonej murami - kolej linowo-terenowa (funicolare). Jest to kabina ciągnięta na linie, która z centrum Dolnego Miasta (Bergamo Bassa) przecina mury miejskie, aby dojechać do Piazza del Mercato del Fieno (Plac Rynku Siennego).

DOLNE MIASTO, POMIĘDZY MUZEAMI I WAŻNYMI IMPREZAMI

Schodząc do Dolnego Miasta, bardziej nowoczesnej części Bergamo, podąża się Viale Vittorio Emanuele, wysadzoną drzewami i majestatyczną aleją, która prowadzi aż do Porta Nuova (Nowej Bramy) będącej centrum Bergamo. Tutaj wznoszą się imponujące budynki zaprojektowane przez architekta Piacentini na początku dwudziestego wieku, Teatr Donizettiego, restauracje, kawiarnie i winiarnie, butiki największych projektantów mody oraz pracownie rękodzieła. Nie należy przegapić okazji zwiedzenia Accademia Carrara będącej jedną z głównych włoskich galerii sztuki, na której zbiory składają się zapisy testamentowe prywatnych kolekcjonerów. Galeria ta od ponad dwustu lat gromadzi cenne dzieła sztuki, a jej kolekcja liczy 1800 egzemplarzy. Zdumiewa i zachwyca piękno znajdujących się tam obrazów Moroniego, Pisanello, Lotto, Botticelliego, Tycjana, Palmy Starszego (il Vecchio), Canaletta, Hayeza, Piccio, Beschenisa i Mantegny, którego drugie orginalne dzieło znaleziono w tym roku w archiwach.

Bergamo jest również tętniącym życiem miastem: kalendarz imprez każdego roku jest pełen wydarzeń. Tutaj urodził się wielki kompozytor Donizetti, któremu poświęcone są odbywające się co roku festiwal Donizetti Opera i żywiołowa Noc Donizettiego (Donizetti Night). Mistrzowie Krajobrazu przekształcają stare miasto za pomocą green design, Bergamo Scienza jest międzynarodowym festiwalem, który od 2003 roku gości naukowców i laureatów Nagrody Nobla, Bergamo Film Meeting lub Bergamo Jazz Festival ożywiają wiosny w tym mieście. Każda pora roku ma tu swoje wielkie wydarzenia!

JEZIORO ISEO I DOLINY, KTÓRYMI MOŻNA CIESZYĆ SIĘ PRZEZ CAŁY ROK

Zaledwie 5 km od centrum miasta znajduje się międzynarodowe lotnisko Orio al Serio, które będąc trzecim co do wielkości węzłem lotniczym dla ruchu pasażerskiego we Włoszech, łączy Bergamo z ponad 120 destynacjami. Terytorium prowincji Bergamo to mikrokosmos możliwości: poza samym miastem znajdują się tu jeziora, rzeki, góry i doliny, wszystko to należy odkryć i przeżyć.

Jezioro Iseo to klejnot natury położony 30 km od miasta. Zanurzony w bogatej zieleni, pomiędzy sztuką, kulturą, włoską kuchnią i winem, jest doskonałym miejscem na wycieczkę statkiem do Montisola, największej w Europie wyspy na jeziorze albo na odkrycie jej zabytkowych miasteczek - Sarnico i Lovere – będącym iddealnym miejscem na romantyczne spacery. Natomiast Jezioro Endine, kolejne jezioro bergamskie, jest sercem doliny Val Cavallina a na jego brzegach znajduje się wiele dworów.

Doliny bergamskie są wspaniałym miejscem dla miłośników przyrody. Zimą są idealne dla narciarzy i dla osób uprawiających snowboard, w innych porach roku do wycieczek rowerami górskimi albo pieszo: Val Brembana, Val Seriana i Val di Scalve oferują trasy o różnym stopniu trudności. Te doliny otaczają niektóre małe miasteczka o wielkiej wartości historycznej, takie jak na przykład Cornello dei Tasso. Stąd pochodzi ród Tasso, który wynalazł system pocztowy i rozpowszechnił go w całej Europie. Znajdujące się tu muzeum przypomina o tym wynalazku i przechowuje Penny Black – pierwszy wydany na świecie znaczek pocztowy. Innym przykładem takiego miasteczka jest San Pellegrino Terme będące ojczyzną secesji, ze swoim kasynem, Grand Hotelem i basenami termalnymi, niedawno odnowionymi, które oferują relaks i dobre samopoczucie w bajkowej scenerii.

W Val Seriana szlak rowerowy rozpoczyna się w dolnej części doliny biegnąc wzdłuż rzeki Serio i dociera aż do wysokiej doliny Valbondione, przechodząc przez Clusone, gdzie wspaniały zegar planetarny doskonale działa nieprzerwanie od pięciuset lat. Na szczytach Prealpi Orobiche znajdują się liczne schroniska górskie, do których można dotrzeć pokonując spektakularne trasy pogrążone wśród lasów i skał. Warto wspomnieć o szlaku Sentiero delle Orobie. Jest to trasa lub szlak górski do przejścia pieszo pozwalający obejść dookoła Alpi Orobie i łączycy schroniska i biwaki. W dolinie Valle Imagna lombardzki styl romański pozostawił ślady w Almenno San Bartolomeo nella Rotonda di San Tomé – świątyni o mitycznej przeszłości, gdzie legendy o zakonie templariuszy mieszają się z pogańskimi wierzeniami.

OBIEKTY WPISANE NA LISTĘ ŚWIATOWEGO DZIEDZICTWA KULTUROWEGO UNESCO ORAZ WIELE OBIEKTÓW PRZYRODNICZYCH

Warto zauważyć, że spośród 53 włoskich obiektów wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO aż 11 znajduje się w Lombardii, a 2 z nich leżą właśnie na terytorium prowincji Bergamo. Są to wspomniane już wyżej mury weneckie oraz wieś Villaggio di Crespi d’Adda, będąca wyjątkowym przykładem dziewiętnastowiecznej wioski robotniczej zachowanej w stanie nienaruszonym. W tym przykładzie archeologii przemysłowej pracownicy zatrudnieni w wielkiej fabryce należącej do rodziny Crespi mieszkali i mieli do swojej dyspozycji wszystkie niezbędne im usługi: szkołę, teatr, kościół, szpital, sklepy i łaźnie publiczne.

Nizina bergamska jest antologią średniowiecznych zamków, niektóre jeszcze wciąż otoczone chroniącą je fosą, idealnie nadających się na wycieczkę rowerową. Niedaleko Crespi znajduje się park krajobrazowy nad rzeką Adda, w którym mieści się rezerwat Oasi dell’ Alberone. Jest to obszar chroniony, gdzie gniazduje wiele różnych gatunków ptaków, które można obserwować i gdzie można podróżować na pokładzie promu zaprojektowanego przez Leonardo Da Vinci.

BERGAMO: STAROŻYTNE TRADYCJE I SMAKI

Ziemię i jej mieszkańców możesz poznać naprawdę poprzez ich kuchnię i to samo dotyczy Bergamo. Należy nieśpiesznie smakować dania należące do wielowiekowej tradycji kulinarnej, ponieważ tylko poprzez degustację jej potraw i poznając historię tej tradycji będziesz mógł powiedzieć, że żyłeś tu a nie tylko odwiedziłeś tę ziemię.

Zacznijmy od królowej kuchni – jest nią polenta będąca symbolicznym daniem na stołach bergamskich. Obecnie najbardziej rozpowszechnioną jest jej wersja żółta, ale istnieje wiele rodzimych gatunków kukurydzy, które zostały niedawno odkryte na nowo i których naprawdę nie można znaleźć nigdzie indziej. Koniecznie należy spróbować gatunku o nazwie Originario dell’Isola pochodzącego z Isola Bergamasca - żyznej ziemi skąpanej w rzekach lub Rostrato rosso di Rovetta pachnącego otaczającymi go górami.

Nigdy nie je się samej polenty… my uważamy, że najlepiej smakuje z serami, a na serach znają się w Bergamo bardzo dobrze! Nie ma żadnej innej prowincji w Europie, która mogłaby się pochwalić tak wielką liczbą serów oznaczonych DOP (Chronione oznaczenie pochodzenia) – aż 9 – oprócz wielu innych produktów spożywczych należących do programu Arka Smaków (slow food). Pokryte bujną roślinnością bergamskie Alpi Orobie były ziemią łąk i górskich pastwisk a życie w nich było regulowane sezonowymi wypasami zwierząt, które jeszcze dzisiaj odbywają się na wielu obszarach górnej Val Brembana i Val di Scalve.

Nie można mówić o kuchni i tradycji Bergamo bez wspomnienia casoncelli – przepysznego nadziewanego makaronu będącego królem świąt bergamskich: Casonsei, o których mowa już od 1300 roku narodziły się z nadzieniem mięsnym i są one podawane ze Scarpinocc – pierożkami ravioli z nadzieniem bezmięsnym, które jadło się w czasie Wielkiego Postu. Te dwie potrawy to idealne połączenie odzwierciedlające prosty styl życia oraz duchowy i pracowity charakter mieszkańców Bergamo.

Jak myślicie, teraz warto chyba przyjechać, aby spróbować tego wszystkiego, być może z kieliszkiem doskonałego wina Valcalepio DOC (Kontrolowane oznaczenie pochodzenia) lub Moscato di Scanzo – idealnego wina deserowego produkowanego w Scanzorosciate, które jest najmniejszym obszarem produkcji win DOCG (Kontrolowane oznaczenie gwarantowanego pochodzenie) we Włoszech.